çarkıfelek (fırıldakçiçeği) :
Çarkıfelekgillerden; çiçekleri tekerlek biçiminde, sarmaştığı için duvar
kenarlarına ve kameriyelere ekilen bir çeşit süs bitkisidir. Hekimlikte
yapraklarının üst kısımları kullanılır.
Faydası : Çarpıntıyı keser. Yüksek tansiyonu
düşürür. Spazmları çözer. Uyku verir.
çavdarmahmuzu (claviceps purpurea) :
Çavdar ve ona benzeyen bitkilerin çiçeklerinde üreyen parazit bir mantarın kışı
geçirmek üzere aldığı mukavemet şeklidir. 10-35 milimetre uzunluğunda, 2-5
milimete genişliğindedir. Dışı siyahımsı-mor; içi pempemsi veya morumsu beyaz
renktedir. Tadı yoktur. İçinde ergotin denilen zehirli bir madde vardır. Ev
ilaçlarında kullanılmamalıdır.
Faydası : Damarları daraltıcı özelliğinden
ötürü hekimlikte kullanılır.
çay (transtraemiaceae) : Çaygillerden
bir ağaçcıktır. Yapraklarında tanen, legumin, esans ve teofilin vardır. Tesirli
maddesi, teindir.
Çay yaprakları fermantasyondan sonra kavrulursa siyah, önce
kavrulursa yeşil çay elde edilir.
Faydası : Aşırı miktarda olmamak şartıyla
içilecek olursa bedeni ve zihni yorgunluğu giderir. Sinirleri uyarır. Mide
tembelliğini giderir. İdrar söktürür. İshal ve dizanteriyi keser. Damar
kireçlenmesini önler. Damar sertliği, kalp yetersizliği, kan kanseri, guatr,
nefrit, kolera ve bağırsak hastalıkarında koruyucu ve tedavi
edicidir.
Haddinden fazla içilecek olursa çarpıntı, göğüs anjini, sinir
bozukluğu, baş ağrısı, sıkıntı, mide bulantısı, el titremesi ve uykusuzluğa
sebep verir.
Şişmanlar, kalp, sinir, mide ve karaciğer hastaları, romatizma
ve nikristen şikayet edenler, böbreklerinde kum veya taş olanlar, kabızlık ve
yüksek tansiyondan yakınanlar, üremi veya albüminüri olanlar, mümkün olduğu
kadar az çay içmelidirler.
çemen (çimen) : Baklagiller
familyasından sarımsı beyaz çiçekli 20-40 santimetre boyunda, bir yıllık, otsu
bir bitkidir. Tohumlarında, müsilaj, uçucu ve sabit yağ, trigonellin
vardır.
Faydası : Balgam söktürür. Göğsü yumuşatır.
Vücuda rahatlık verir. Şehvet artırır.
çıfıtotu (kokarsedefotu) :
Sedefotugillerden, çayırlarda ve hendek kenarlarında yetişen zehirli bir
bitkidir. Yaprakları geniş, çiçekleri küçük ve sarı renklidir. Çiçekleri
dallarının dışına çıkmış demetler şeklindedir. Keskin bir kokusu vardır. Acıdır.
Kullanırken, tavsiye edilen dozu aşmamak gerekir.
Faydası : Kalp çarpıntılarını giderir. Mide
ağrılarını dindirir. Zeytinyağı ile kavrulduktan sonra çıbanların üstüne
konulacak olursa, olgunlaştırır.
çınarağacı (platanus) : Çınargiller
familyasından; 30 metreye kadar boy salan, gövdesi kalın, uzun ömürlü, koyu
gövdeli bir ağaçtır. Hekimlikte kozalakları ve yaprakları kullanılır. Birçok
çeşidi vardır.
Faydası : Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı
keser. Diş ve vücut ağrılarını dindirir. Saç kepeklerini giderir.
çiğdem (mahmurçiçeği) : Zambakgiller
familyasından türlü renklerde çiçekler açan zehirli bir kır bitkisidir.
Çiçekleri Ağustos-Eylül aylarında açar. Rengi sincabidir. Hekimlikte soğan
kısmı, çiçekleri ve tohumu kullanılır. Etkili maddesi "colcihine alkoloidi"dir.
Birçok çeşidi vardır.
Faydası : İdrar söktürür. Kabızlığı giderir.
Tavsiye edilen dozdan fazla kullanılmamalıdır.
çilek (kocayemiş) : Gülgillerden
sapları sürüngen, çiçekleri beyaz bir bitkidir. Yemişi pembe renkli olup,
kokuludur. Birçok çeşidi vardır.
Faydası : Vücudu kuvvetlendirir. Hasta
olmayı önler. İdrar söktürür ve karında biriken suyu boşaltır. Böbrek ve mesane
hastalıklarının iyileşmesine yardımcı olur. Mide ve bağırsak tembelliğini
giderir. Sinirleri kuvvetlendirir. Yüksek tansiyonu düşürür. Bağırsak kurtlarını
döker. Safra ifrazatını arttırır ve safra taşlarının dökülmesine yardımcı olur.
Karaciğer kifayetsizliğini ve şişliğini giderir. Ateşi düşürür. Dişdibi
taşlarını eritir. Cilde tazelik ve güzellik verir. Damar sertliği, mafsal
iltihabı, romatizma, ve nikriste de faydalıdır. Şeker hastaları da yiyebilir.
Midesi zayıf olanlar suyunu içmelidir. Alerji yapabilir.
çirişotu (sarızambak) :
Zambakgillerden, beyaz çiçekli bir bitkidir. Kökündeki yumrulardan çiriş
yapılır. Nisan - Temmuz aylarında çiçek açar.
Faydası : Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı
keser. Memeli basuru tedavi eder. Mafsal ağrılarını dindirir. İdrar ve adet kanı
söktürür. Saçkıran tedavisinde de kullanılır.
çitlembik (celtis) : Karaağaçgiller
familyasından; 70 kadar türü olan bir çeşit sakız ağacının meyvesidir. Çitlembik
ağacının meyveleri mercimekten az büyük ve buruk fıstık tadındadır. Hekimlikte
meyvesi, yaprakları, tohumları ve sakızı kullanılır.
Faydası : Ayak terlemelerini keser. Yaraları
tedavi eder. Böbrek kumlarının dökülmesine yardımcı olur. Mide ağrılarını
dindirir. Öksürüğü keser.
çitsarmaşığı (convolvulus sepium) :
Uzun ömürlü, 1-5 metre boyunda sarılıcı bir süs bitkisidir. Haziran - eylül
aylarında çiçek açar. Kökü, oldukça uzundur. Yaprakları gövde üzerinde sarılmış
vaziyettedir. Hekimlikte kök ve yaprakları kullanılır. 30 kadar türü
vardır.
Faydası : Kabızlığı giderir.
çivitağacı (indigo) : Baklagiller
familyasından; 1,5 metre kadar boyunda, bodur ağaç veya ağaçcıktır. Afrika,
Asya, Amerika ve Avusturalya'da yetişir. Çiçekleri pembe ve beyazdır.
Faydası : Yapraklarından çivit
çıkarılır.
çivitotu (lsatis tinctoria) :
Turpgiller familyasından 1 metre kadar boyunda, çok yıllık otsu bir bitkidir.
Önasya ve Avrupa'da kireçli ve taşlı topraklarda yetişir. Çiçekleri
sarıdır.
Faydası : Çivit mavisi renginde boya elde
edilir.
çobançantası (çobankesesi) :
Turpgillerden, bir çeşit yaban bitkisidir. Meyveleri, torbaya benzer. Yaprakları
rozet şeklinde olup, demet görünümündedir. Çiçekleri beyazdır. Yaz aylarında
toplanıp, kurutulur.
Faydası : Böbrek kum ve taşlarının
düşürülmesine yardımcı olur. Ağrıları giderip, vücuda rahatlık verir. Burun
kanamalarını durdurur.
çoban düdüğü (meyhaneciotu) :
Lohusagillerden, nemli yerlerde yetişen, uzun ve yeşil yapraklı bir bitkidir.
Sapları sivri, kısa ve parlaktır. Çiçekleri de çana benzer. Hekimlikte kökü
kullanılır.
Faydası : Kabızlığı giderir.
çoban püskülü (ilex auifolium) :
Çobanpüskülügillerden; hekimlikte yaprakları kullanılan bir bitkidir. 300 kadar
türü vardır.
Faydası : Ateşi düşürür, terletir ve vücuda
rahatlık verir.
çöp-i çini (smilax) : Çinde ve
Hindistan'da yetişen Smilax China adlı bitkinin köklerinden ve dışkabuklarından
ayrılmış risomudur.
Faydası : Ateşi düşürür, terletir ve vücuda
rahatlık verir.
çöpleme (boynuzotu) :
Düğünçiçeğigillerden bir çeşit bitkidir. Birçok çeşidi vardır. Akçöpleme denilen
çeşidi; uzun yapraklı, geniş ve güzel çiçekli zehirli bir bitkidir. Boyu 1-1,5
metre kadardır. İçeriğinde A ve B vitaminleri vardır. Hekimlikte, kökü
kullanılır.
Faydası : Ağrıları dindirir. Yüksek
tansiyonu düşürür. Ev ilaçlarında kullanılırken, tavsiye edilen dozu aşmamak
gerekir.
çörekotu (siyah susam) :
Düğünçiçeğigillerden; susam iriliğinde siyah tohumları olan bir çeşit bitkidir.
Güzel kokuludur. Hamurişlerine çeşni vermek için kullanılır. Yurdumuzda 12 türü
vardır.
Faydası : İştah açar. Vücuda kuvvet ve
dinçlik verir. Hazmı kolaylaştırır. Mide ve bağırsak gazlarını söker. Koklanacak
olursa; baş ağrısını keser. Nezle ve sara hastalığında tütsü yapılır. Suyu ile
sivilcelere pansuman yapılır.
çöven (sabunotu) : Kökü ve dalları,
suyu sabun katılmış gibi köpüren, kir temizleyici bir bitkidir. Helvacılıkta,
ağdayı ağartmak için de kullanılır. Kökü, büyük ve kalındır. Dışı, hafif
kırmızımtıraktır. Çiçekleri; pembe, beyaz olup, salkım şeklindedir. Köklerin
dövülmesinden çöven elde edilir.
Faydası : İdrar söktürür. Terletir, ateşi
düşürür. Vücuda rahatlık verir. Kusturur ve balgam söktürür. Cilt
hastalıklarında da faydalanılır. Temizleyici olarak da kullanılır.
çuhaçiçeği (baharçiçeği) :
Çuhaçiçeğigillerden; sık çiçek açan bir süs bitkisidir. Kökü kırmızı; yaprakları
sarıdır. Çiçekleri ise; koyu sarı renkte olup, çuha gibi kıvrıktır.
Faydası : İdrar ve balgam söktürür. Vücuda
rahatlık verir. Sinirleri yatıştırır. Rahat uyku sağlar. Yarımbaş ağrılarını
dindirir.
çürdükotu (çördekotu) : Dallı,
budaklı, yaprakları sivri ve ayva biçiminde bir çeşit bitkidir. Çiçekleri mavi
renkte olup, dikenlidir. Çiçeklerinin tozu; sarı veya sarımsıdır. Tadı
acıdır.
Faydası : İdrar söktürür. Hazımsızlık ve
mide zafiyetini giderir. Kulunç ağrılarını keser. Zayıf çocukların gelişmesine
yardımcı olur.
centiyane (yılanotu) : Doğu Karadeniz
bölgesi ve Uludağ'da yetişen, 1 metre kadar yükseklikte, geniş yapraklı, kalın
köklü bir bitkidir. Kökü acıdır. İçi sarı, dışı esmerdir. Hekimlikte, kökü
kullanılır. Sarı ve mavi türü vardır.
Faydası : İştah artırır, hazmı
kolaylaştırır. Ateşi düşürür, vücuda kuvvet verir. Mide zafiyeti ve ekşimesini
giderir. Kansızlıkta da faydalıdır.
cevizağacı (koz) : Uzun ömürlü;
gövdesi kalın, kerestesi ve meyvesi değerli ulu bir ağaçtır. Yemişi nişastalı ve
yağlıdır. Hekimlikte; yaprakları, meyvesinin üzerindeki yeşil kabukları ve yağı
kullanılır. Bir çok çeşidi vardır.
Faydası : Yaprakları ve kabukları ile
hazırlanan ilaçlar kanı temizler, kansızlığı giderir. İshal ve dizanteriyi
keser. Verem ve şeker hastalığında hem besleyici, hem de tedavi edicidir.
Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser. El ve ayak donuklarında, deri
çatlaklarında faydalıdır. Saç ve elleri boyamakta da kullanılır. Çok kuvvetli
bir besin olduğundan fazla yememelk gerekir.
Cevizyağı, raşitizm ve sıracada
faydalıdır. Kabızlığı giderir. Bağırsak solucanlarını düşürür. Derinin yanmasını
önler.
ciğerotu (pulmonaria officinalis) :
Nodangiller familyasından; 10-15 santimetre boyunda çok yıllık, otsu bir
bitkidir. Çiçekleri; önceleri kırmızımtıraktır. Sonradan morumsu-maviye dönüşür.
Gövdesi dik ve tüylüdür. İçeriğinde tanen, müsilaj, şekerler, reçine ve sabit
yağ vardır. Yaprakları kullanılır.
Faydası : Göğsü yumuşatır. Öksürüğü keser.
Akciğer hastalıklarında faydalıdır. İdrar söktürür.
civanperçemi (yaraotu) :
Bileşikgillerden; çeşitli türleri olan bir kır bitkisidir. Kuru topraklarda, yol
kenarında yetişir. Yaprakları uzun ve parçalıdır. Çiçekleri beyaz ve pembedir.
Kandil şeklinde gruplaşmıştır. Kokusu çok güzeldir. Hekimlikte dal, yaprak ve
çiçekleri kullanılır. İçinde Achillein denilen acı bir madde vardır.
Faydası : Hazımsızlığı ve kansızlığı
giderir. Kanı temizler. Balgam söktürür, öksürüğü keser. Sinirleri ve vücudu
kuvvetlendirir. Bağırsak ve mide gazlarını giderir. İshali keser. Basur
memelerini tedavi eder. Kızamık, boğmaca, raşitizm, albasması, aybaşı gecikmesi
ve kemik hastalıklarında faydalıdır. İdrar söktürür. Yaraları
iyileştirir.
çadırkuşağı (çadıruşağı) :
Maydanozgillerden; özsuyu hekimlikte kullanılan bir bitkidir. Böceklerin,
gövdesine açtığı, deliklerden özsuyu sızar. Zamk gibi yapışkan olan bu maddeyle
yakı yapılır.
Faydası : Kan ve lenf damarlarını
genişletir. Ağrıları dindirir. Müzmin ve mikrobik hastalıkların tedavisinde
kullanılır.
çakaleriği (prunus spinosa) : Bir
çeşit eriktir. Ağacı bodurdur. Çiçekleri beyazdır ve yapraklarından önce çıkar.
Meyvesi yuvarlak ve yeşildir. Tadı buruktur. Çiçekleri; Mart ve Nisan aylarında
toplanıp, kurutulur.
Faydası : İshali keser, mide ve
bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Ateşli hastaların kalbini
kuvvetlendirir. Terletir ve vücutta biriken zehirli maddelerin atılmasını
sağlar. Boğaz ve bademcik iltihaplarını giderir. Anne sütünü artırır.
çamağacı (pinus) : Birçok çeşidi olan
bir ağaçtır. Kozalakları ilk yıl kapalıdır. İkinci yıl açılıp, kurur ve ağacın
dibine düşer. İlaç yapımında; tomurcuğu, palamutu, kozalağı, filizleri ve çırası
kullanılır.
Faydası : Balgam söktürür. Müzmin öksürüğü
keser. Kolay doğum yapmayı sağlar.
çamfıstığı (pinus pinea) : Çam
kozalaklarının içinden çıkarılır. Kuvvetli bir besindir. Günde 2 çorba kaşığı
kadar (25 gram)'dan fazla yenilmemelidir.
Faydası : Bronşit, verem, akciğer
hastalıklarının çabuk iyileşmesine yardımcı olur. Cinsel istekleri artırır, ruhi
çöküntüyü giderir. Kalp hastalıklarında da faydalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder