abdestbozanotu (pimpinella
saxisfrage): Gülgillerden; siyah ve yeşil boya çıkartılan bir bitkidir.
Rutubetli yerlerde yetişir. Boyu 70 santimetre kadardır. Kökü akıcıdır.
Faydası : Mideyi kuvvetlendirir. Göğüs
ağrılarını dindirir. Ateşi düşürür. Boğmaca, öksürük ve baş ağrılarını keser.
Vücuda dinçlik verir. Balgam ve ter söker. Burun kanamalarını keser. Bademcik
şişlerini indirir. Mide yanması ve bağırsak gazlarını giderir. Çıbanın
olgunlaşmasına yardım eder.
acıağaç(kuvasya ağacı) :
Sedefotugillerden; 2-3 metre boyunda küçük bir bitkidir. İnce kabuklarının
üzerinde sarı benekler vardır. Çiçekleri kırmızıdır. Sıcak ülkelerde yetişir. Bu
ülkelerde acı ağaç kabuklarından yapılan kaplardan su içenlerin kuvvetleneceğine
inanılır.
Hekimlikte; kökü, kabuğu ve odunu kullanılır. Etkili maddesi
"Quassine"dir. Çok acıdır.
Faydası : İştah açar, hazmı kolaylaştırır.
Ateşi düşürür. Tükürük ifrazatını arttırır. Mide, bağırsak, karaciğer ve
böbreklerin çalışmasını düzenler. Böbrek sancılarını keser, taşların
düşürülmesine yardımcı olur. Bağırsak kurtlarını döker. Kanamaları durdurur.
Haşarat kaçırıcı olarak da kullanılır. Fazla kullanılacak olursa; baş dönmesi,
mide bulantısı ve kusma yapar.
acıbakla (termiye) : Baklagillerden;
otsu bir bitkidir. Acı taneleri kullanılır.
Faydası : Besleyicidir. İdrar söktürür ve
idrar yollarını temizler. Böbrek iltihabını giderir. Böbrek taş ve kumlarının
düşürülmesine yardımcı olur. Baş ağrılarını dindidir. Romatizma, lumbago ve
siyatik ağrılarını keser. Albümin miktarını düşürür. Vücutta biriken tuzu
atar.
acıçiğdem (güzçiğdemi) :
Zambakgillerden; sonbahar aylarında çiçek açan, mor renkli, zehirli bir
bitkidir. Rutubetli yerlerde yetişir. Hekimlikte haricen kullanılır.
Faydası : Romatizma ve nikris tedavisinde
kullanılır. Ancak zehirli olduğundan dikkatli olmak gerekir.
adaçayı (salvia officinalis) :
Ballıbabagillerden; özellikle Akdeniz bölgesinde yetişen ıtırlı bir bitkidir.
Menekşeye benzeyen çiçekleri haziran, temmuz aylarında açar. Yaprakları uzun,
kenarları tırtıllı, beyazımsı yeşil renktedir. Hafif kafuru kokusu vardır. Çiçek
açtığı zaman toplanıp, kurutulur.
Faydası : Mide va bağırsak gazlarını
giderir. Mide bulantısını keser. Hazım sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.
Boğaz, bademcik ve dişeti iltihaplarını giderir. Göğsü yumuşatır. Astımdaki
sıkıntıları geçirir. İdrar ve ter söktürür. Banyo suyuna katılıp yıkanılırsa;
zindelik verir. Günde, 3 kahve fincanından fazla içilmemelidir.
adamotu (köpekotu) :
Patlıcangillerden; geniş yapraklı, fena kokulu bir bitkidir. Kökü, insan şeklini
andırır. Bilhassa Antalya çevresinde yetişir. İçeriğinde "Hyoscyamine",
"Hyoseine" ve "Atropine" vardır.
Faydası : Şehvet artırıcıdır.
adasoğanı (scille) : Zambakgillerden,
bir çeşit bitkidir. Yaprakları uzun şerit şeklindedir. Çiçekleri; yeşil ve beyaz
damarlıdır. 2 kilogram kadar olan soğan kısmı, yapraklarının altındadır. Acı ve
zehirlidir. 7,5 gram adasoğanı öldürebilir. İçeriğinde "Scillarena glikozidi"
vardır. Tazeyken kullanılmaz. Aksi halde zehirlenme ve kusmalara yol açar.
Soğanın etli olan orta kısmı dilimlenerek kurutulur. Sonra dövülüp toz haline
getirilir. Ev ilaçlarında çok dikkatli kullanılması gerekir.
Faydası : İdrar söktürür. Kalp hastalarında
vücuda biriken suyu boşaltır. Azotemi'yi azaltır. Böbrek hastalarının
kullanmaması gerekir. Uzun süre kullanılacak olursa "Albüminüri"
yapar.
ağaçkavunu (utruç) : Turunçgillerden;
yaprakları mavimsi pembe bir ağaçtır. Meyvesi; buruşuk kabuklu iri limona
benzer.
Faydası : Ferahlatıcı, serinletici ve
kabızlık gidericidir.
ahlat (yaban armudu) : Gülgillerden;
kendi kendine yetişen ve üzerine armut aşılanan bir ağaçtır. Yemişi iyice
olgunlaştıktan sonra yenir.
Faydası : Meyveleri, ishal keser. Zehirli
hayvan sokmalarında da filizleri dövülüp, konur.
ahududu (ağaççileği) : Gülgillerden;
böğürtlen gibi çalı halinde, dikenli bir bitkidir. Kümeler halindedir.
Kendiliğinden yetişir. Meyvesi duta benzer. Sarımtırak kırmızı portakal
renginde, sulu ve güzel kokuludur. Meyvesi toplanıp, kurutulur. Reçel, şurup ve
likör yapılır. Meyve olarak da yenir.
Faydası : Kanı temizler, vücutta biriken
zehirli maddelerin atılmasını sağlar. Terletir ve idrar söktürür. Kabızlığı
giderir. Vücuda dinçlik verir. Romatizma, mafsal kireçlenmesi, nikris, boğaz,
bademcik ve göz iltihaplarında kullanılır. Kansızlık ve veremde çok iyi bir
gıdadır. Ateş'i düşürür. Üre ve şeker hastalarına da faydalıdır. Mide ülseri
olanların kullanmamaları gerekir.
akasya (salkımağacı) :
Baklagillerden; bir çeşit süs ve gölge ağacıdır. Salkım çiçekli ve küçük
yapraklıdır. Çiçekleri güzel kokar. Çiçekleri kullanılır.
Faydası : Nefes darlığını giderir. Astımın
şikayetlerini giderir.
akdiken (geyikdikeni) : Cehrigiller
familyasından; 3-5 metre boyunda bir bitkidir. Meyveleri; siyah ve etkilidir.
Hekimlikte; meyvelerinden yapılan şurup "Sirop de Nerprun" kullanılır. Ev
ilaçlarında; kök ve kabuklarından yararlanılır.
Faydası : 20 tane meyve yenecek olursa,
şiddetli müshil tesiri gösterir ve kabızlığı giderir. Kaşıntıları da keser.
Ancak, belirtilen miktardan fazla kullanılmamalıdır. Aksi halde, şiddetli karın
ağrılarına sebep olur.
akhuşağacı (kayınağacı) :
Kayıngillerden; nemli topraklarda yetişen bir ağaçtır. Meyveleri küçüktür.
Yaprakları ilkbahar aylarında toplanıp kurutulur.
Faydası : İdrar söktürür. Vücutta biriken
suyu boşaltır. Böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar. Şişmanlamayı önler.
Romatizma ağrılarını dinlendirir. Ayak kokularını keser. Saçları gürleştirir,
kepekleri yok eder. Cilt hastalıklarını tedavi eder. Kalp kifayetsizliğinin
sebep olduğu idrar tutukluğunu giderir. Vücutta biriken tuzu atar. Üremi ve
albüminde faydalıdır.
alıç (ekşimuşmula) : Gülgillerden;
kırlarda yabani olarak yetişen bir ağaçtır. Meyveleri; küçük muşmulaya benzer,
kırmızı renklidir. Tadı mayhoştur. Hekimlikte meyvesi kullanılır.
Faydası : Asabi çarpıntıları giderir. Sinir
bozukluğunu geçirir. Yüksek tansiyonu düşürür. Aritmide kullanılır. Uykusuzluğu
giderir. Kalbi kuvvetlendirir. Damar sertliği ve göğüs nezlesinde
faydalıdır.
altınbaşakotu (solidago officinalis)
: İdrar tutukluğu, albümin, nefrit, üremi ve sistit tedavisinde kullanılan bir
çeşit bitkidir.
Faydası : Asabi çarpıntıları giderir. Sinir
bozukluğunu geçirir. Yüksek tansiyonu düşürür. Aritmide kullanılır. Uykusuzluğu
giderir. Kalbi kuvvetlendirir. Damar sertliği ve göğüs nezlesinde
faydalıdır.
altınkökü (ipeka) : Güney Amerika'da
yetişen bir bitkidir.
Faydası : Az miktarda kullanıldığı takdirde
tatlandırıcıdır. Yüksek dozlarda kullanılırsa kusturur, ishal yapar. Müzmin
bronşitte ifrazatı artırır.
amberkabuğu (croton elutheria) :
Antil adalarında yetişen "liquidamber/sığla ağacı" denilen ağacın kabuğudur.
Kabukların dışı kahverengiye yakın gri; içi ise sarıdır. Yandığı zaman hoş bir
koku verir.
Faydası : Dizanteri ve ishali keser. Hazım
bozukluklarını giderir. Kansızlıkta faydalıdır. Anne sütünü artırır.
amberbaris (kadıntuzluğu) : Yabani,
çalı şeklinde, sarı çiçekli bir ağaçtır. Kökü acıdır. Yaprakları ve yemişi
tatlıdır. Seyrek ormanlarda bulunur. Boyu 2-3 metre arasındadır. Meyvelerinde
bol miktarda C vitamini vardır. Meyveleri, kabukları ve kökü
kullanılır.
Faydası : Karaciğer ve safra kesesi
hastalıklarını iyileştirir. Ateşi düşürür. Hazım bozukluklarını giderir.
Bağırsak iltihaplarını tedavi eder. Öksürüğü keser. Mideyi kuvvetlendirir. İştah
açar. Ağız yaralarını iyileştirir. Kan dolaşımını düzenler. Yüksek tansiyonu
düşürür. Siyatik, romatizma ve eklem ağrılarını giderir.
anason (anis) : Vatanı Asya'dır.
Maydanozgillerden; yarım metre kadar yükseklikte bir bitkidir. Yaprakları
yuvarlak ve böbrek şeklindedir. Çiçekleri beyazdır; meyveleri küçüktür.
Meyvelerinde "Anethol" vardır. Kokucu ve yakıcı lezzettedir. Temmuz ve ağustos
aylarında toplanır.
Faydası : Hazmı kolaylaştırır. İştahsızlığı
ve yemeklere karşı duyulan tiksintiyi giderir. Mide ve bağırsak gazlarını
söktürür. İdrarı artırır. Kusmaları ve ishali keser. Aybaşı kanamalarının
düzenli olmasını sağlar. Ancak, aybaşı kanamaları ve hamilelik döneminde
kullanılmaz. Anne sütünü artırır. Sinirleri yatıştırır. Migren ağrılarını keser.
Beyin yorgunluğunu giderir. Uyku verir. Kalbi kuvvetlendirir. Kan dolaşımının
düzenli olmasını sağlar. Cinsel arzuları kamçılar. Astım, nefes darlığı ve
bronşitte görülen şikayetleri giderir. Öksürüğü keser. Yaşlılarda meme
sarkmasını önler. Fazla miktarda kullanıldığı zaman uyuşukluk verir.
andızotu (atgözü) : Bileşikgillerden;
nemli yerlerde yetişen, 1 metre kadar sapı olan, bir çeşit ottur. Yaprakları
büyük, yumuşak ve yuvarlaktır. Çiçekleri sarı renkte olup, acı ve kokuludur.
Kökü kalındır. Meyveleri küçük fıstık kozalağına benzer.
Faydası : Mideyi kuvvetlendirir. Balgam
söker. Mikropları öldürür. Vücutta biriken tuzu atar. Üremi, nefrit, sistit,
idrar yolları hastalıkarında faydalıdır. Nefes darlığını giderir. Karaciğer
hastalıklarını tedavi eder. Kaşıntıları keser. Fazla kullanıldığı zaman mide
bulantısı yapar.
antep fıstığı (şam fıstığı) :
Antepfıstığıgiller familyasındandır; Gaziantep havalisinde yetiştirilen, 5-10
metre yüksekliğinde bir ağaç ve bunun meyvesidir. İçeriğinde sabit yağ, sakkaroz
ve proteinli maddeler vardır.
Faydası : Vücudun gelişmesini sağlar. Bedeni
ve zihni gücü arttırır. Cinsel istekleri kamçılar. Böbrek ve safra kesesi
ağrılarını hafifletir. Göğsü yumuşatır, öksürük söktürür.
ararot (maranta nişastası) : Sıcak
iklimlerde yetişen "Maranta" adlı kamıştan veya ona benzer başka bitkilerin
köklerinden çıkarılan beyaz bir tozdur. Nişastadan daha incedir. Kokusu ve tadı
yoktur.
Faydası : Çocuk maması yapmakta kullanılır.
Süt çocuklarına ve nekahat dönemi hastalarına verilir. Hastalıklardan sonra
görülen halsizlikleri giderir.
ardıç (ephel) : Kozalaklılardan 2-5
metre boyunda bir ağaçtır. Yaprakları ince, uzun, sivri ve güzel kokuludur.
Meyveleri; siyah, parlak kozalak şeklindedir. Bunlara ardıç tohumu da denilir.
Kasım ve aralık aylarında toplanıp kurutulur. Bir çok türü vardır.
Faydası : Kandaki şeker miktarını düşürür.
Pankreasın normal çalışmasını sağlar. Nekahat devresinin çabuk atlatılmasında
yardımcı olur. Vücuda dinçlik verir. Böbrekleri, mesaneyi ve idrar yollarını
temizler. Ter ve idrar söktürür. Vücutta biriken suyu boşaltır. Soğuk algınlığı,
romatizma, damar sertliği ve nikriste de faydalıdır. Kadınlarda görülen beyaz
akıntıyı keser. Aybaşı ağrılarını dindirir. Böbreklerinde iltihap olanlar
kullanamaz. Tavsiye edilen miktarı da aşmamalıdır.
ardıçkatranı ağacı (katran ardıcı) :
1 metre kadar yükseklikte; yuvarlak kırmızı meyveleri olan bir ağaçtır.
Meyveleri ardıç meyvelerinden daha büyüktür. Odunun kapalı ocaklarda
yakılmasından (Kuru distilasyon) ardıçkatranı denilen bir madde
çıkarılır.
Faydası : Kadyağı; ergenlik, egzama,
saçkıran, kellik, uyuz ve sedef hastalığında kullanılır.
armut (pirus communis) :
Gülgillerden; çiçekleri beyaz bir ağacın meyvesidir. Armut; suluca yumuşak tatlı
ve küçük çekirdeklidir. Rengi sarı ile yeşil arasında değişir. Ankara, Mustabey,
Çengel, Kumla, Bey olmak üzere birçok çeşidi vardır.
Faydası : Böbreklerin düzenli çalışmasını
sağlar. İdrarı bollaştırır. Böbrek kum ve taşlarının dökülmesine yardım eder.
Yüksek tansiyonu düşürür. Kanı temizler bütün salgı bezlerinin normal
çalışmasını sağlar. Kansızlığı giderir, kabızlığı önler. Sinirleri yatıştırır.
Zihni yorgunluğu giderir. Susuzluğu keser. Tükürük ifrazatını artırır.
Hamilelerin kusmalarını azaltır. Hazımsızlığı giderir. Mafsal kireçlenmesi,
nikris ve romatizmada faydalıdır. Şeker hastaları da yiyebilir. Midesi zayıf
olanların kompostosunu içmeleri tavsiye edilir. Yemeklerden önce yenecek olursa
daha faydalı olur.
arpa (hordeum vulgare) :
Buğdaygillerden; taneleri ekmek ve bira yapmakta kullanılan bir bitkidir. Hayvan
yemi olarak da verilir. Nişastası boldur. Kavrulup kahveye de
karıştırılır.
Faydası : İdrar söktürür. Mesane ve idrar
yollarındaki iltihapları temizler. Böbrek ve kum taşlarının dökülmesine yardım
eder. Prostat büyümesini önler. Asabi kusmaları durdurur. Boğaz ve yarımbaş
ağrılarını dindirir. Dil iltihaplarını giderir. Temriye ve mayasılda haricen
kullanılır.
aslanağzı (kurtağzı) :
Aslanağzıgiller familyasından; türlü renkte, güzel bir bitkidir. Kokusuzdur.
Daha ziyade süs bitkisi olarak kullanılır.
Faydası : Balgam söktürür. Bronşit'te
rahatlık verir.
aslanyağı (leontopidium alpinium) :
Bileşikgiller familyasından; Alp dağlarının yüksek tepelerindeki kireçli
topraklarda yetişen bir bitkidir. Çiçekleri yıldız şeklindedir. Ağustos ayında
toplanıp kurutulur.
Faydası : Çocuklarda görülen ishalleri
keser.
aslandişi (karahindiba) :
Bileşikgiller familyasından; yol kenarında, çayır ve hendeklerde yetişen bir
çeşit bitkidir. Yaprakları rozet şeklindedir. Çiçekleri sarıdır. Taze yaprakları
salata olarak da yenilebilir. Kökünde; Torexacin, levulin, inulin ve şeker
vardır. Yaprakları ilkbahar; kökleri ise, sonbahar aylarında toplanıp,
kurutulur.
Faydası : İdrar söktürür. Mesane ve
kalınbağırsak iltihaplarını giderir. Göğsü yumuşatır, öksürüğü keser. Balgamlı
ishalleri keser. Karaciğer şişkinliğini indirir. Böbrek ve safra taşlarını
düşürür. Sarılıkta faydalıdır. Anne sütünü artırır. Taze sürgünleri kırıldığı
zaman akan sütü de dişleri temizler. Öğütülen kökü, kahveye katılır.
aslankuyruğu (yerpırasası) :
Ballıbabagillerden; bir çeşit bitkidir.
Faydası : Ateşi düşürür ve terletir. Vücuda
rahatlık verir.
aslanpençesi (alchemila vulgaris) :
Gülgillerden; çayırlarda, ormanlarda yetişen ve türlü çeşitleri olan bir yabani
bitkidir. 5-7 parçalı olan yaprakları büyüktür. Kökü geniştir. Çiçekleri; ufak
yıldız şeklinde olup, yeşilimtıraktır. Mart-Temmuz ayları arasında toplanıp,
kurutulur.
Faydası : Ateş düşürür. Vücuda kuvvet verir.
Yarımbaş ağrılarını keser. Anne sütünü artırır.
asma (vitis) : Asmagiller
familyasından tırmanıcı, uzun ömürlü, ağaçsı bir bitkidir. Mayıs-Haziran ayları
arasında çiçek açar. Gövdesi üzerindeki kabuklar zamanla esmerleşip şeritler
halinde dökülür. Çiçekleri küçük, yeşilimsi renktedir. Yapraklarının taban kısmı
kalp şeklindedir. Kenarları dişli ve ucu sivridir. Üst yüzleri tüysüz, alt
yüzleri ise tüylüdür. Meyvelerine üzüm denir. Kuru veya yaş olarak
yenir.
Faydası : Yaprakları ile yapılan ilaçlar
kanamayı durdurur. Vücuda kuvvet verir. Sarılığı keser. İshali
durdurur.
atkestanesi (hindkestanesi) :
Atkestanegiller familyasından; süs olarak yetiştirilen iri bir gölge ağacıdır.
Nisan-Temmuz aylarında çiçek açar. Meyveleri kestaneye benzer. İçinde nişasta,
saponin ve yağ vardır.
Faydası : Kabuklarından yapılan ilaçlar
ateşi düşürür. Vücuda kuvvet verir. Tohumları ise romatizma ve mafsal ağrılarını
giderir. Varis flebit ve basur memelerinin tedavisinde ve deri çatlaklarını
gidermekte kullanılır.
atkuyruğu (zemberekotu) :
Atkuyruğugillerden; kök sapı ömürlü olan, nemli yerlerde yetişen bir
bitkidir.
Faydası : İdrar tutukluğunu giderir. İdrarı
artırır. Böbrek taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur. İdrar torbasındaki
iltihabı giderir. Kan işemeyi keser. Albümin miktarını düşürür. Zatülcenp ve
karaciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Nikris ve romatizmanın
şikayetlerini giderir. Tavsiye edilen miktardan fazla
kullanılmamalıdır.
ayçiçeği (gündöndü) :
Bileşikgillerden; büyük çiçekli bir bitkidir. Çiçekleri tabak şeklindedir. Rengi
sarıdır. Tohumlarından yağ çıkarılır.
Faydası : Yağı, damar sertliğini giderir.
Kurdeşen'in sebep olduğu kaşıntıları giderir. Esansı verem tedavisinde
kullanılır. Kolestrol miktarını düşürür. Cinsel arzuları kamçılar. Bedeni ve
zihni yorgunluğu giderir. Kalp, sinir hastalıkları ve iktidarsızlığı
önler.
ayıüzümü (itüzümü) : Fundagillerden;
küçük taneler halinde kırmızı renkli yemişleri olan, tüylü bir bitkidir.1-3
metre yüksekliğindedir. Her mevsimde yaprakları vardır. Makilerde bulunur.
Dalları kırmızımtırak kahverengidir. Yaprakları şimşir yapraklarına benzer.
İçinde Hydrochinone vardır. Sonbahar aylarında toplanıp kurutulur. Çiçekleri
pembe salkımlar halindedir. Ev ilaçlarında yaprakları kullanılır.
Faydası : Kuvvet verir. İshali keser. İdrar
yollarını temizler. İdrar söktürür. Ateşi düşürür. İdrar yollarındaki taşların
düşmesine yardım eder. Prostat büyümesinden kaynaklanan şikayetleri
giderir.
aylandız (kokarağaç) :
Sedefotugillerden; bir çeşit süs ağacıdır. Çiçekleri uzun salkım şeklindedir.
Kokusu keskindir. Meyveleri sonbaharda dökülmeden önce kızarır.
Faydası : Bağırsak solucanlarını
düşürür.
aynısefa (gecesefası) :
Bileşikgillerden çiçekleri güzel, sarı renkli bir bitkidir.
Faydası : İdrar söktürür. Terletir. Aybaşı
kanını söktürür ve aybaşı kanamalarının normal olmasını sağlar. İştah arttırır.
Nikris ve sıracada da faydalıdır.
ayrıkotu (ayrıkkökü) :
Buğdaygillerden yabani bir bitkidir. Sarımtırak beyaz renkteki kökü kullanılır.
İlkbahar ve sonbahar aylarında toplanıp, kurutulur. Mekkeayrığı denilen çeşidi
de, ayrıkotunun özelliklerini taşır. Domuz ayrığı ise, zararlıdır.
Faydası : İdrar söktürür. Böbrek ve mesane
taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur. Buralardaki iltihapları da giderir.
Albümini atar. Nefrit ve nikriste de faydalıdır.
ayva (sefercel) : Gülgillerden
çiçekleri iri ve pembe renkli; yapraklarının altı tüylü, orta yükseklikteki bir
ağacın meyvesidir. Ayva; limondan büyük, sarı renkte, tüylü, mayhoş, dokusu
sertçe ve ufak çekirdekli bir meyvedir. Vitamini boldur. Çiğ yenilmesi tavsiye
edilmez. Komposto veya jöle yapılarak veya külde pişirildikten sonra yenmesi
uygundur.
Faydası : İshal ve dizanteriyi keser. Mide
ve bağırsakları kuvvetlendirir. İnce bağırsak iltihabını giderir. Kanı temizler.
Karaciğer tembelliğini giderir. Safra akışını sağlar. Çarpıntıyı dindirir.
Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser. Bronşit, müzmin öksürük ve veremde
faydalıdır. Ağızdan su gelmesini ve kan kusmayı önler. Vücudun gelişmesine
yardım eder. Merhem yapılarak kullanıldığı takdirde; el ayak ve meme ucu
çatlaklarını, yüz ve boyun kırışıklıklarını giderir. Egzama kaşıntılarını ve
basur memelerinin doğurduğu şikayetleri giderir. Kabızlık çekenler ve tansiyonu
yüksek olanlar yememelidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder